Denizli’nin Saklı Hazinesi Bilim Dünyasına Tanıtıldı: Çameli Pelemiri
Türkiye’nin biyoçeşitliliği her geçen gün yeni keşiflerle zenginleşiyor. Bu kapsamda, Denizli’nin doğal güzellikleriyle öne çıkan ilçesi Çameli‘nden heyecan verici bir haber geldi. Emekli Fen Bilgisi Öğretmeni Rıfat Özdemir’in doğa yürüyüşü sırasında fark ettiği, daha önce bilinmeyen bir bitki türü, titiz bilimsel çalışmalar sonucunda literatüre kazandırıldı. Ege Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibinin yürüttüğü araştırmalar neticesinde, bu özel bitkiye ‘Cephalaria cameliensis’ bilimsel adı ve ‘Çameli pelemiri‘ Türkçe adı verildi.
Keşif Süreci ve Bilimsel Tanımlama
Bu değerli keşfin kökeni, emekli öğretmen Rıfat Özdemir’in duyarlı gözlemine dayanıyor. Özdemir’in arazi çalışmaları sırasında dikkatini çeken bitki, bilim dünyasının radarına girdi. Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve Akdeniz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ramazan Süleyman Göktürk tarafından yapılan morfolojik incelemeler, bitkinin mevcut türlerden farklılaştığını ortaya koydu. Türün genetik yapısını netleştirmek amacıyla Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ergun Kaya tarafından gerçekleştirilen moleküler analizler (ISSR), bitkinin benzersiz bir takson olduğunu doğruladı. Bu kapsamlı bilimsel sürecin ardından, türün yeni olduğu kanıtlandı ve uluslararası saygın taksonomi dergisi Phytotaxa’da yayımlanarak küresel bilim literatüründeki yerini aldı.
‘Çameli Pelemiri’nin Nesli Tehlike Altında
Yapılan araştırmalar, ‘Çameli pelemiri‘nin yayılış alanının oldukça sınırlı olduğunu gösteriyor. Bitki, yalnızca Denizli-Çameli ve Muğla-Fethiye arasındaki dar bir coğrafyada, 1350-1850 metre yüksekliklerde rastlanıyor. Yaprak yapısı, çiçek özellikleri ve genel görünümüyle bilinen diğer Cephalaria türlerinden belirgin şekilde ayrılan bu bitki, moleküler düzeyde de bağımsız bir tür olarak tanımlandı. Ancak, yaşam alanının darlığı ve bölgedeki yoğun otlatma baskısı nedeniyle, Prof. Dr. Yıldırım türün IUCN Kırmızı Liste kriterlerine göre ‘Tehlikede (EN)’ olarak sınıflandırılmasını öneriyor. Bu durum, biyoçeşitliliğin korunması açısından acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor.
Türkiye’nin Bitki Çeşitliliği Açısından Önemi
Cephalaria cinsi, dünya genelinde yaklaşık 100 tür ile temsil edilen ve özellikle Akdeniz Havzası’ndan Orta Asya’ya uzanan geniş bir coğrafyada yayılış gösteren önemli bir bitki grubudur. Türkiye ise bu cins için adeta bir çeşitlenme merkezi konumunda. Son keşiflerle birlikte, ülkemizdeki Cephalaria türlerinin sayısı 49’a yükselirken, endemik tür sayısı da 25’e ulaştı. Bu durum, Anadolu’nun küresel bitki çeşitliliği ve endemizm açısından taşıdığı büyük önemi bir kez daha gözler önüne seriyor.
Yerel Destek ve Gelecek Beklentileri
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, keşif sürecinde verdikleri desteklerden dolayı Çameli Belediyesi ve Belediye Başkanı Cengiz Arslan’a teşekkürlerini iletti. Çameli’nin doğasını koruma bilinci ve misafirperver insanlarının bu tür keşiflerdeki rolüne dikkat çeken Yıldırım, “Bu keşif, Anadolu’nun eşsiz ekolojik mirasını ve yerel halkın duyarlılığının bilime nasıl katkı sağlayabileceğini bir kez daha gösterdi.” ifadelerini kullandı. gazeteajansi.com.tr olarak, bu tür bilimsel keşiflerin artarak Anadolu’nun henüz keşfedilmemiş zenginliklerini gün yüzüne çıkarmasını umuyoruz.
